|
EBU HANİFE'NİN KADER VE KAZA GÖRÜŞÜ:
Ebû Hanife, kaderin Levh-i Mahfûz’a “vasıf suretiyle” yazıldığını söylemiştir. O’na göre, dünya ve ahiretteki her şey, Allah’ın dilemesi, ilmi, kaza, kader ve Levh-i Mahfuz’a yazmasıyla meydana gelir. Hayır, şerr, masıyet, itaat, fiil, irade ve benzeri her şey Levh-i Mahfuz’a vasıflarıyla yazılmıştır. Yazım, mücerred, sebep ve sonuç ilişkisinden kopuk bir şekilde olmamıştır. Meselâ; “Mehmed dünyada mümin olarak yaşayacak, hayır ve güzel ameller işleyecek ve bunun sonucunda cennete gidecek” Yine; “Hasan, dünyada münkir olarak yaşayacak kendi iradesiyle kötülükler yapacak ve sonunda cehenneme girecek” şeklindeki tesbitler, vasıf suretiyle olan yazımdır. Yoksa, “Mehmed mümin olsun” “Hasan münkir olsun” şeklinde hüküm olarak yazılmamıştır. Aksi halde irade zorlaması ortaya çıkabilirdi. İnsan, fiilleri kendi iradesiyle işlediği için, sorumluluğu söz konusu olmaktadır.182
(kaynak: Hamdi Döndüren).
|
